Unasienianie matek pszczelich

Wygryzione z mateczników matki powinny być możliwie jak najszybciej poddane unasienieniu. Matki przeznaczone do unasienienia mogą być umieszczone w normalnych rodzinach, odkładach lub ulikach weselnych. Unasienianie matek w normalnych rodzinach jest gospodarczo najmniej uzasadnione, gdyż zawsze stwarza około dwutygodniową przerwę w czerwieniu oraz ryzyko przedłużenia tej przerwy o dalsze 14 lub więcej dni w wypadku zaginięcia matki w czasie lotów.

Bardziej ekonomiczne oraz najczęściej stosowane jest poddawanie młodych, nieunasienionych matek odkładom. Odkłady tworzy się w wielotomowych leżakach przy wylotach zapasowych, a w ulach ciaśniejszych – po 2 odkłady w oddzielnych ulach. Po unasienieniu i odebraniu młodej matki odkłady powinny być połączone ze sobą lub z rodzinami. Zaletą odkładów jest, obok dobrych warunków dojrzewania matki, łatwe ich tworzenie i likwidacja. Jednak przy wychowie matek na większą skalę sposób ten jest stosunkowo drogi. Do unasienienia np. 60 matek na odkłady zużyje się około 180 ramek czerwiu, pszczół i pokarmu, co równa się dziesięciu osiemnastoramkowym rodzinom. Zwrot tych ramek nastąpi dopiero po sezonie, nie wpłynie więc już na zwiększenie zbiorów w pasiece.

Znacznie oszczędniejsze gospodarczo jest unasienianie matek w ulikach weselnych. Na zasiedlenie jednego ulika potrzeba zaledwie 0,25— 0,30 1 pszczół. Unasienianie matek nie zakłóca ponadto normalnego toku pracy pszczół i zajęć pszczelarza w pasiece produkcyjnej. Przy wysyłaniu matek na trutowisko jest to jedyna forma unasieniania, ze względu na łatwy transport ulików i możliwość kontroli trutni, ale unasienienie w ulikach weselnych wymaga już specjalnego sprzętu i dodatkowego przygotowania samego hodowcy. Najhardziej rozpowszechnione u nas uliki weselne są typu Zandera. Jest jednak nieco ciasny, a warunki jakie stwarza rodzinie weselnej, daleko odbiegają od normalnego środowiska rodziny pszczelej. Dąży się więc do zwiększania pojemności ulików i liczby ramek, najczęściej przyjmując jako kryterium wielkość ramki używanej w pasiece. Ułatwia to likwidację rodzin po skończonym sezonie. W braku specjalnego sprzętu można użyć do unasieniania odpowiednio przygotowanych nadstawek podzielonych na kilka mniejszych przedziałów szczelnymi zatworami.

Do zasiedlania ulików należy przystąpić zaraz w dniu wygryzienia się matek. W skład rodzinek powinny wchodzić pszczoły rożnego wieku, zdolne do podjęcia każdej pracy. Najczęściej używa się pszczół z pni wychowujących lub pszczół rojowych. Pszczoły z ramek zmiata się do rojnicy, spryskuje wodą, a następnie specjalnym czerpakiem wsypuje do ulików. Zasiedlone uliki trzeba natychmiast wnieść do chłodnej i ciemnej piwnicy, po czym przystąpić do gromadzenia dalszych pszczół.

Uliki należy odpowiednio wcześniej zaopatrzyć w duże zapasy ciasta cukrowo- miodowego, najlepiej z dodatkiem Fumagiliny (1 fiolka na 5 – 6 kg ciasta). Matki poddaje się w klateczkach przed zasiedlaniem lub przez wylot, już w piwnicy, mniej więcej po upływie pół godziny od wniesienia ulików. Jeżeli mają być wystawione w pobliżu pasieki, z której pochodzą, zasiedlające je pszczoły należy przetrzymać w piwnicy przez 2 -3 dni. Nie dotyczy to rodzinek utworzonych z pszczół rojowych lub wywożonych na trutowisko czy odległą pasiekę. Wystawianie ulików powinno mieć miejsce pod wieczór, tak żeby pszczoły przed zachodem słońca zdążyły dokonać oblotu. Nie należy do niego dopuszczać wszystkich rodzinek od razu, lecz po kilka bardziej od siebie oddalonych (to tak zwane naloty). Nigdy nie należy umieszczać ulików na drodze lotu pszczół do pasieki; odległość od niej powinna wynosić przynajmniej 20 – 30 m. Zapobiega to zalatywaniu unasienionych matek do pni produkcyjnych, rabunkom i ucieczkom całych rodzin. Następnego dnia wieczorem sprawdza się stan rodzin i wypuszczenie matek. Niezależnie od sposobu unasieniania (ule, odkłady, uliki) w 8 -12 dniu od wystawienia ulików z matkami, należy sprawdzić ich czerwienie. Matki, które mimo dobrej pogody w czasie unasieniania po 14 dniach nie rozpoczęły czerwienia,, należy wybrakować.