Nektarem nazywa się słodką ciecz, którą wydzielają tak zwane nektarniki wielu roślin. Ciecz tę zbierają pszczoły, znoszą do ula i przerabiają na miód. Skład chemiczny nektaru nie jest jednakowy. Zależy on od gatunku rośliny oraz gleby, na której roślina rośnie. Ważne jest też stadium rozwoju kwiatu i warunki klimatyczne w czasie nektarowania.

Głównymi składnikami nektaru są cukry i woda, a ponadto znajdują się w nim niewielkie ilości soli mineralnych, kwasów organicznych lub alkaliów, barwników i olejków eterycznych. Dodatkowe substancje wpływają na smak i kolor miodu wytworzonego z nektaru.

Najważniejszym składnikiem nektaru są zawarte w nim cukry. W życiu codziennym człowiek ma zwykle do czynienia tylko z jednym rodzajem cukru, wyrabianym w Polsce z buraków cukrowych, a w krajach tropikalnych — z trzciny cukrowej. Historycznie otrzymano cukier wcześniej z trzciny cukrowej, więc nadano mu nazwę cukru trzcinowego. Zalicza się go do cukrów złożonych i jako produkt pokarmowy nie może od razu przedostać się z żołądka i jelit do krwi. Musi bowiem być najpierw strawiony, czyli rozłożony pod wpływem fermentacji na dwa rodzaje cukrów prostych. Jeden z nich to cukier gronowy (glukoza), a drugi — owocowy (fruktoza). Oba cukry nie rozkładają się już dalej i dlatego właśnie nazywane są cukrami prostymi.

W nektarze mogą znajdować się cukry proste i cukier trzcinowy. Niektóre rośliny takie jak kasztanowiec, produkują nektar z przewagą cukru trzcinowego. W nektarze innych (rzepaku), znajdują się tylko cukry proste. Przewaga w miodzie cukru gronowego wpływa na jego szybką krystalizację. Cukier trzcinowy w nektarze ulega podczas dojrzewania miodu rozłożeniu na cukry proste pod wpływem enzymu, czyli tak zwanej inwertazy, którą pszczoły dodają do nektaru. Zwykle w miodzie, który powstał z nektaru i przeszedł cały proces dojrzewania, znajduje się nie więcej niż 5% cukru trzcinowego. Większa jego ilość w miodzie handlowym jest zupełnie niedopuszczalna.

Na wartość roślin miododajnych dla pszczół wpływa nie tylko ilość wydzielanego przez nie nektaru, lecz również procent znajdujących się w nim cukrów. W kwiatach jednych roślin zawartość cukru w nektarze wynosi zaledwie 5% (korona cesarska), czyli jest on bardzo wodnisty. U innych może dochodzić do 70% (kasztanowiec). Zdarza się jednak, że u jednej i tej samej rośliny ilość cukrów w nektarze może się zmieniać w zależności od stanu pogody. Pszczoły najchętniej zbierają nektar zawierający około 50% cukrów. Nie pobierają zaś wcale takiego, w którym zawartość cukrów jest mniejsza niż 5%.

Nektar niektórych roślin może zawierać składniki trujące dla pszczół. Do takich należy w Polsce np. nektar lipy srebrzystej.

 

Drogi Użytkowniku,

Mamy nadzieję, że wiedza zawarta w tym artykule jest pomocna i inspirująca. Zapraszamy Cię do przetestowania e-booka:
„Poradnik Pszczelarski”

Link do książki w wersji elektronicznej (e-book PDF) dostępny jest do pobrania poniżej. Raz jeszcze gorąco zachęcamy Państwa do skorzystania z kursu pszczelarskiego.