Brakowanie matecznika i matek pszczelich

Nie wszystkie przyjęte larwy mateczne są właściwie pielęgnowane przez pszczoły i tylko część z nich wychowana zostaje na pełnowartościowe matki. By nie dopuścić do wychowu matek zbyt małych i nie w pełni wykształconych, odrzuca się mateczniki małe, krzywe lub nadmiernie wydłużone. Postępowanie takie jest potrzebne, ponieważ istnieje ścisła zależność między rozmiarami mateczników, a wielkością matek w nich wychowanych i liczbą rurek jajnikowych w ich jajnikach.

Najlepiej wykształcone i największe matki wygryzają się z mateczników długości 22-26 mm. Mateczniki krótsze niż 18 mm należy eliminować. Brakowania mateczników dokonuje się przy okazji ich izolowania w klateczkach. Po 16 dniach rozwoju wszystkie matki powinny się wygryźć. Zabiera się je wtedy do pracowni, poddaje dokładnym oględzinom w celu wybrakowania oraz znakuje. Mateczniki, z których matki się nie wygryzły, można zostawić w rodzinach lub w cieplarce na jeszcze jeden dzień. Na ogół jednak nie opłaca się to, ponieważ przyczyną opóźnienia rozwoju mogą być tylko warunki bytowe, a więc większość takich spóźnionych matek będzie w słabej kondycji zdrowotnej i rozrodczej.

Przy brakowaniu matek zwraca się uwagę na ich wygląd zewnętrzny, wielkość i żywotność. Dobrej jakości matka jednodniowa powinna być duża, długość jej ciała powinna wynosić 2-2,5 cm, a szerokość tułowia 4,6-5,2 mm. Odwłok musi być dobrze rozwinięty i długi, ale nie może być stożkowato ani tępo zakończony. Powinna ważyć co najmniej 180 mg i być zbudowana proporcjonalnie. Wybrakowuje się matki małe, zbyt szczupłe, zbyt krępe, ze zbyt krótkimi, nie w pełni wykształconymi lub różnej długości skrzydłami, niedorozwiniętymi lub uszkodzonymi nóżkami itp. Matki się brakuje przy okazji ich znakowania.